In
zijn Kaffeecantate mag Bach dan de draak met de tekst steken, de
muziek blijft bittere ernst
Bach
was misschien wel de grootste sloddervos onder de componisten. Zo'n
driehonderd cantates – meerdelige muziek voor een of meer
zangstemmen, begeleid door instrumenten – schreef de man, waarvan
er een stuk of honderd verloren zijn gegaan. Cantates dienden iedere
zondag, ná de preek, als smaakmaker van de dienst. Bach werd, in
zijn tijd te Leipzig, geacht er wekelijks een te componeren. In zijn
bepruikte hoofd moet het regelmatig spitsuur zijn geweest, want thuis
moest hij dan weer meer dan tien koters onder de duim zien te houden.
Dan wil het wel door elkaar gaan lopen.
Een
buitenbeentje onder dit leger aan composities is Cantate 211 Schweigt
stille, plaudert nicht, beter bekend onder de naam Koffiecantate.
De tekst heeft niet alleen niets van doen met God of gebod, ze is ook
nog eens komisch bedoeld. Een knorrige vader – sommigen zien er een
vermetel zelfportret van Bach in – berispt zijn dochter omdat ze
teveel koffie drinkt. Hij beweegt hemel en aarde om haar van haar
verslaving af te krijgen, en stelt haar als beloning uiteindelijk een
man in het verschiet. Daar heeft zij wel oren naar, maar niet nadat
zij op slinkse wijze in het huwelijkscontract heeft laten opnemen dat
ze net zoveel koffie mag drinken als ze wil.
Bij
zoveel gedoe om een bakkie leut fronsen wij de wenkbrauwen, maar dat
zag men in die tijd wel anders. Koffie was een relatief nieuw
verschijnsel, werd in korte tijd razend populair, en het drinken
ervan leidde tot wijdverbreide aannames. Zo zou het gevaarlijk zijn
voor de jeugd, en stimulerend voor de geslachtsdrift. Overmatig
gebruik, zo vertelt een gezaghebbende bron uit die tijd, kon bij
vrouwen zelfs leiden tot miskramen.
Tijd
voor een huiskamerkomedie, moet Bach hebben gedacht, met als plaats
van handeling Café Zimmerman, een van de meest trendy koffiehuizen –
ook al weer een nieuw verschijnsel – van de stad. De componist kon
een potje breken bij de kastelein, want hij gaf er elke vrijdagavond
concerten met zijn studentenorkest. Die werden druk bezocht, en
ondertussen ging de koffiepot zwierig rond. Kassa.
Je
zou zeggen: in zo'n roezemoezige omgeving past Bach zijn muziek aan.
Geen moeilijke loopjes of virtuoze tegenmelodieën, maar lekker
makkelijk in het gehoor liggende deuntjes. Niets van dat alles. De
trotse notenvreter mocht dan voor een keer de draak steken met zijn
tekst, zijn muziek bleef bittere ernst. Sterker nog: wanneer de
sopraan in haar eerste aria het veelvuldig gezongen woord Coffee
– het klinkt liefst achttien keer – vervangt door Jesus zou
het zó mee kunnen in de kerk.
Zaterdag
klinkt deze Koffiecantate gek genoeg niet in een café maar in een
kerk. Wanneer uw gedachten bij beluistering afdwalen naar verhevener
zaken hoeft dat niet aan u te liggen.
Gepubliceerd
16 mei 2019 in Dagblad De Limburger
Casino Promo Codes - JS Hub
BeantwoordenVerwijderenCasino 광양 출장마사지 Promo Codes and Coupons 춘천 출장샵 - 제주도 출장안마 Use Promo Code JLTBET in New Jersey 경주 출장마사지 for a 100% match up to $1,000! No deposit & Cash Out: 20% Off + dafabet $250 Bonus at Casino