vrijdag 30 januari 2015

Zappen met Prokofiev

Voor het geven van toegiften had Sergej Prokofiev zo zijn gewoontes.


Bron: en.wikipedia.org                     
De Russische componist Sergej Prokofiev had over eigendunk niet te klagen. "Ik ben de enige componist op het conservatorium - de rest zijn prutsers", liet hij zich ooit als 20-jarige student tegenover zijn docenten ontvallen. Ook als pianist kon hij de vloer aanvegen met zijn omgeving. Als hij moest repeteren met een dirigent waar het niet zo mee klikte zette hij soms gewoon niet in. Na afloop van een concert weigerde hij in de regel te buigen, en op jonge leeftijd besloot hij geen toegiften meer te geven, omdat - zo lezen we in zijn dagboek - "dat in wezen niet serieus is".

Wat hij met dat laatste bedoelde weten we niet. Misschien dat het publiek in die tijd bij een toegift verwachtte dat je een medley speelde van een aantal succesnummers uit een populaire opera, zoals Liszt deed. Of dat je als een razende Roelant een arrangement van een bekend symfonisch stukje uit je mouw schudde, waar Rachmaninov patent op had.

Als hij er écht niet onder uit kwam speelde hij liever wat van eigen makelij. Daartoe had hij rond 1917 - hij was toen 26 jaar - wat raadselachtige brouwsels in elkaar gezet, waarin een paar losse melodieflarden op onvoorspelbare wijze over een herkenbaar ritmisch patroon werden geplooid, links en rechts opgeleukt met een welgemikte samenklank. Sfeerschetsjes van een of twee minuten, niet langer. Het publiek begreep er niets van en bond meteen in. Prokofiev haalde zijn schouders op.

Het grappige is nu dat deze eigengereide Rus op deze manier een hele verzameling van die mini-composities bij elkaar heeft gepend. De beste twintig gaf hij een naam: Vluchtigheden. Later veranderde hij dat - op aanraden van een toevallige kennis die goed Frans sprak - in Visions Fugitives (vluchtige beelden), wat inderdaad stukken beter klinkt.

Wie ze alle twintig na elkaar beluistert heeft het gevoel in een bioscoop te zijn beland waarin in snel tempo van de ene naar de andere scene wordt gezapt. Van een elegant juffertje naar een apathische dromer of een spottende clown. Als je maar snel genoeg schakelt kunnen onbegrijpelijke deuntjes opeens reuze intrigerend worden.  

Gepubliceerd in Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad d.d. 31-01-2013

Geen opmerkingen:

Een reactie posten