De barensweeën van Constanze

Het schijnt dat Mozart zijn 15e strijkkwartet schreef tijdens de bevalling van zijn vrouw. Is dat te horen?

Bron: en.wikipedia.org     

Volgens recent onderzoek wordt multitasken - het uitvoeren van meerdere handelingen tegelijkertijd - steeds meer onze tweede natuur. Zo denken de meeste Nederlanders dat ze minstens drie taken tegelijk kunnen uitvoeren, zoals met volle mond een mailtje schrijven tijdens een telefoongesprek. 30 procent zegt regelmatig te bellen tijdens het autorijden, 9 procent stuurt dan wel eens een sms'je. 

In de achttiende eeuw bestond het begrip nog niet, maar Mozart multitaskte zich een slag in de rondte. Het schijnt dat hij de ouverture van zijn opera Don Giovanni componeerde, terwijl zijn vrouw hem sprookjes voorlas.
Sterker nog is het verhaal van zijn twaalf Duo's voor twee waldhoorns, die hij blijkbaar op de kegelbaan schreef: untern Kegelscheiben schreef hij in de partituur. 

Het zijn knappe staaltjes, al is een kanttekening op zijn plaats: Mozart schreef de noten pas op nadat hij het stuk volledig in zijn hoofd had voltooid. Het échte denkwerk had hij dan al gehad. Daar staat tegenover dat zijn hersens - onafhankelijk van welke andere activiteit - doorlopend aan het componeren waren. Dat zijn 'Vijftiende Strijkkwartet' (KV 421) kennelijk is ontstaan tijdens de nachtelijke bevalling van zijn eerste zoon, lijkt dan ook niet zo vreemd meer.

De vraag is nu: kun je dat ergens aan horen? Drie van de vier delen klinken nogal triest, en gek genoeg zegt dat misschien wel wat, want als je geliefde in een belendende kamer zit te puffen, schreeuwen en kreunen ga je geen vrolijk wijsje fluiten, Maar het tweede deel is opmerkelijk: na een vredig begin perst de cellist vanuit de laagte plotseling tot driemaal toe dezelfde drieklank uit zijn instrument. Vervolgens gaat de eerste violist overdreven zwijmelen, zo'n beetje als een moeder doet wanneer ze ziet dat de kleine over zijn buikje wordt gekriebeld.

Of Mozart het zo bedoeld heeft, weten we niet, maar het horen van barensweeën in deze muziek is gemakkelijker dan eten, praten en mailen tegelijk. 

Gepubliceerd in Dagblad De Limburger / Limburgs Dagblad d.d. 23-01-2014