Bron: www.krammer.nl |
Soms
kan een muziekstuk zichzelf in de weg zitten. Zo schijnt Vivaldi's
De Vier Jaargetijden het de laatste jaren goed te doen als
liftmuziek. Een twijfelachtige eer. Op zoek naar een definitie lazen
we ergens dat de betere liftmuziek ontspannend, maar “net niet saai
genoeg om in slaap te vallen” moet zijn. Dat kunst muzikaal behang
wordt, louter bedoeld om het welbevinden van de klant te stimuleren,
kan natuurlijk nooit de bedoeling zijn. U wilt fluitend de dag
beginnen? Dat kan mijn beste, de laatste tijd boeken we erg goede
resultaten met Vivaldi.
Het
is opvallend, zeker omdat muziek van de Venetiaan in de tijd van
ontstaan heel anders werd ontvangen. In het toentertijd gezaghebbende
A General History of the Science and Practice of Music van 18e
eeuwer John Hawkins wordt Vivaldi's muziek zelfs gekwalificeerd als
“woest en onregelmatig”. Een recent onderzoek door dagblad Het
Parool brengt daarin een nuance aan. De combinatie van trefzekere
eenvoud – rake melodieën die meteen in het geheugen haken – en
een overdaad aan verrassende, grillige wendingen schijnt
doorslaggevend voor diens succes te zijn. Je kunt het ook zo zeggen:
Vivaldi knuffelde het publiek door ze eerst een hartige kluif toe te
spelen, daarna kietelde hij ze met een welgemikt kruid.
De
Vier Jaargetijden is een ideaal voorbeeld van deze tandem. Maar
voordat we verder gaan willen we nog kwijt dat het hier per definitie
gaat om vier soloconcerten, dat de roodharige grootmeester dat genre
– een stuk in drie delen voor solist en orkest waarin de eerste
zijn virtuositeit moet demonstreren – tot grote hoogte bracht, en
dat hij er meer dan 450 schreef – een duizelingwekkend aantal.
Vivaldi komt met een hitgevoelige openingsdeun door het orkest op de
proppen, en laat dat te pas en te onpas terugkeren. Tussendoor
ontregelt de solist het herkenbare patroon door allerlei moeilijke
loopjes dwars over de notenbalk te plooien. Wanneer het publiek de
draad dreigt kwijt te raken helpt Vivaldi ze weer in het zadel met de
openingsdeun, een lekker aha-moment.
Zo'n
refrein-couplet-refrein format leent zich uitstekend voor
amusementsmuziek, en het is dan ook niet verwonderlijk dat talloze
bandjes in de loop der jaren hun muziek hebben opgeleukt door er
flarden Vivaldi in te laten opduiken. Het scheen trouwens dat de
componist zélf – die te boek stond als een ongeëvenaard virtuoos
– volgens betrouwbare bronnen tijdens solo's over de grond kon
kronkelen zoals de eerste de beste hardrock-gitarist.
Zulke
ruige taal past niet echt bij relaxte liftmuziek, hoewel het
blijkbaar goed mogelijk is deze muziek dusdanig te spelen dat de
scherpe randjes volledig verdwijnen, een beetje zoals een foute kok
je gerust een zoutloze kroket kan presenteren. Maar hoe zou het grote
publiek reageren als ze De Vier Jaargetijden in de lift zouden horen
in een woest-gepassioneerde uitvoering? Dat zou eens onderzocht
moeten worden.
Gepubliceerd in Dagblad De Limburger/ Limburgs dagblad d.d 29-09-2016
Geen opmerkingen:
Een reactie posten